Złoto – jubilerskie – opis, próby, cechy.

W Polsce obowiązuje prawo probiercze (ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r.), co oznacza, że wyroby przeznaczone do handlu, podlegają obowiązkowi badania i cechowania przez specjalne organy probiercze.

Wszystkie wyroby z metali szlachetnych, po uprzednim badaniu, powinny zostać opatrzone cechą probierczą, określającą rodzaj metalu szlachetnego oraz próbą, wyrażoną w częściach tysięcznych.

Obowiązkowi cechowania nie podlegają wyroby ze złota lub platyny o masie mniejszej niż 1 gram oraz wyroby ze srebra o masie mniejszej niż 2 gramy w sztuce lub w dwóch sztukach, gdy w obrocie stanowią parę (np. kolczyki). Jednak dla każdego wyrobu z metalu szlachetnego powinna być przypisana jego masa i próba. Nowe wyroby z metali szlachetnych są ponadto oznaczane znakiem wytwórcy.

ZŁOTO samo w sobie jest miękkim metalem, dlatego do wyrobów jubilerskich stosuje się stopy z innymi metalami, m.in. srebro, cynk, miedź, pallad, nikiel, które nie tylko utwardzają złoto, ale zmieniają także jego zabarwienie i wygładzają powierzchnię. Większa zawartość czystego złota w wyrobie świadczy oczywiście o większej wartości tych wyrobów.

Stosuje się oznaczenia cyfrowe określające zawartość procentową czystego złota w wyrobie. I tak np. najpopularniejsza próba złota w Polsce 0,585 zawiera w 1 gramie 0,585g czystego złota oraz pozostałą część, czyli 0,415g innych metali (srebro, miedź, pallad, nikiel itp.), mających wpływ na jego trwałość i walory kolorystyczne.

BIAŁE ZŁOTO to nazwa handlowa. W wyrobie z białego złota o próbie np. 0,585 (14ct) pozostaje jednak tyle samo żółtego złota co w wyrobie z żółtego złota. Inny kolor złota (biały, czerwony) uzyskuje się poprzez zmianę proporcji pozostałych metali – nie zmieniając przy tym próby złota. Wg norm UE białe złoto lekko połyskuje na żółto – ponieważ nie da się wyeliminować złotawego połysku, w sytuacji gdy prawie 60% wyrobu stanowi metal żółty (żółte złoto). Złotawy połysk można zniwelować poprzez porodowanie wyrobu. Rod to rodzaj platynowca o srebrzystej barwie – obojętny dla skóry i nie wywołuje reakcji alergicznych.

Na rynku nie ma jednolitego standardu – jedni producenci z założenia nie rodują wyrobów, inni jako normę przyjęli podkreślanie barwy białego złota poprzez rodowanie. Dla większości Kupujących nie ma to znaczenia – różnica w odcieniach jest niewielka.

Jeśli dla Kupującego jednolity odcień wszystkich posiadanych wyrobów jest istotny – powinien sam dążyć do wiedzy jakie wyroby z białego złota już posiada i kolejne kupować, zachowując jeden standard.

Mechanizmy

Podstawowym kryterium podziału zegarków jest typ zastosowanego mechanizmu. Wyróżniamy:

ZEGARKI KWARCOWE – są to zegarki, w których do odmierzania czasu wykorzystuje się zjawiska elektryczne. W tym mechanizmie największy wpływ na precyzyjne odmierzanie czasu ma rezonator kwarcowy. W typowych zegarkach kwarcowych mechanizm zasilany jest energią z baterii. Najprostszą metodą rozpoznania tego typy zegarka jest odczytanie informacji umieszczonej na tarczy lub zaobserwowanie pracy sekundnika, która w zegarkach kwarcowych przeskakuje o pełną sekundę. Dokładność tych mechanizmów wynosi:

+/- 9 sekund na miesiąc w bardzo dobrych modelach,

+/- 20 sekund na miesiąc w dobrych i przeciętnych modelach.

ZEGARKI MECHANICZNE – w zegarkach mechanicznych do odmierzania czasu wykorzystuje się zjawiska mechaniczne związane z pracą regulatora balansowego. Regulator balansowy jest głównym elementem konstrukcji nazywanej wychwytem. Wychwyt steruje pracą przekładni przesuwającej wskazówki. Zegarki mechaniczne zasilane są poprzez ręczne nakręcanie sprężyny napędowej za pomocą pokrętła w kopercie, nazywanego koronką. Ten typ zegarków rozpoznajemy po umieszczonej na tarczy informacji o rodzaju zastosowanego mechanizmu, ilości kamieni łożyskujących (najczęściej 17-25), lub też przyjrzenia się pracy sekundnika, który jest prawie płynny (pomiędzy sekundami jest kilka faz skoku, trudnych do zaobserwowania gołym okiem). Dokładność chodu takich zegarków wynosi:

-3/+12 sekund na dobę (zależy od deklaracji producenta lub instytutu, w którym wydany został certyfikat) w modelach spełniających kryteria chronometru;

+/- 20 sekund na dobę w dobrych modelach,

-30/+40 sekund na dobę w przeciętnych modelach.

ZEGARKI AUTOMATYCZNE – są to zegarki mechaniczne wyposażone dodatkowo w urządzenie nazywane automatycznym naciągiem. Głównym elementem tego urządzenia jest wahnik. Automatyczny naciąg pozwala wykorzystać naturalny ruch ręki, na której jest noszony zegarek, do nakręcania sprężyny napędowej, dzięki czemu zegarka standardowo nie trzeba nakręcać koronką. Czas pracy mechanizmu od momentu maksymalnego nakręcenia sprężyny napędowej do zatrzymania się zegarka – wynosi ok. 42 godziny. Zegarki automatyczne łatwo rozpoznać po napisie „automatic”, który jest prawie zawsze umieszczony na tarczy. Jeśli zegarek ma dekiel transparentny, widoczny jest przez niego wahnik. Dokładność jest taka sama, jak w zegarkach mechanicznych nakręcanych koronką.

ZEGARKI ZASILANE BATERIĄ SŁONECZNĄ – zegarki kwarcowe, w których nie ma typowej baterii. Ich mechanizmy zasilane są przez ogniwo fotoelektryczne, które wykorzystuje światło (słoneczne i sztuczne) do generowania energii elektrycznej. Pozyskana w ten sposób energia elektryczna gromadzona jest w akumulatorze zasilającym mechanizm. Konstrukcja głównych elementów mechanizmu i dokładność są takie same, jak w typowych zegarkach kwarcowych. Zegarki zasilane baterią słoneczną nie wymagają obsługi związanej z wymianą baterii, niekiedy natomiast może zachodzić potrzeba wymiany akumulatora. Użytkując tego rodzaju zegarek należy dbać o odpowiedni dopływ światła do fotoogniwa (najczęściej umieszczonego na tarczy zegarka). Jak rozpoznać zegarek z fotoogniwem? Praca sekundnika jest taka sama, jak w zegarku kwarcowym, na tarczy zegarka znajduje się stosowny opis np.Solar

ZEGARKI HYBRYDOWE – ich mechanizm stanowi połączenie mechanizmu kwarcowego i automatycznego. Zapożyczone z mechanizmu automatycznego urządzenie wykorzystujące naturalne ruchy ręki przekazuje energię do miniaturowego odpowiednika prądnicy ładującego akumulator zasilający mechanizm. Dokładność takich zegarków jest równa zegarkom kwarcowym. Rozpoznać je można głównie po napisie na tarczy lub deklu. Najczęściej spotykana nazwa handlowa to Kinetic. Zegarki te nie wymagają obsługi związanej z wymianą baterii, niekiedy natomiast może zachodzić potrzeba wymiany akumulatora.